Płock to również miejsce formowania jednej z najbardziej znanych polskich jednostek wojskowych – 4 pułku piechoty Księstwa Warszawskiego. Na przestrzeni siedmiu lat swojego istnienia jednostka ta niemal przez cały czas przebywała w ogniu walki, a jej udziałem jest jeden z największych sukcesów piechoty w skali całej epoki – obrona Fuengirolli.
Pułk wiosną 1807 ruszył do pełnienia służby garnizonowej w rejonie Modlina i Serocka. 3 maja 1807 roku otrzymał orła, czyli drzewce do sztandaru, który własnoręcznie haftowała Zofia żona pierwszego pułkownika Feliksa Potockiego. Dzisiaj sztandar ten możemy oglądać w Muzeum Wojska Polskiego. Tuż po tej uroczystości jeden batalion bierze udział w oblężeniu Grudziądza, a drugi batalion toczy walki w rejonie wideł Bugu i Narwi (potyczki pod Popowem i Zatorami). W lutym 1808 roku w Płocku wręczane są pierwsze Krzyże Virtuti Militari.
Latem 1808 roku pułk zostaje wyznaczony w skład Dywizji Księstwa Warszawskiego, mającej wziąć udział w wojnie na półwyspie hiszpańskim. W sierpniu 1808 roku opuszcza ziemie polskie i maszeruje przez Niemcy i Francję do Hiszpanii, by już 26 grudnia 1808 roku bić się z Hiszpanami pod Puente del Almaraz. Na półwyspie pozostanie do roku 1811, walcząc pod Ciudad Real(1809), broniąc Toledo(1809), Talavera de la Reina(1809), Almonacid(1809), Fuengirolą (1810) i Albuhera (1811). Na szczególną uwagę zasługuje obrona zamku Fuengirola, gdzie półtorej kompanii „Czwartaków” zwycięsko bije dwa pułki brytyjskie i oddział Hiszpanów, biorąc do niewoli generała lorda Blayney. Za to zwycięstwo Napoleon odznaczył Eustachego Chełmickiego i Ignacego Bronisza krzyżami Legii Honorowej.
W 1812 roku pułk walczył pod Czaśnikami i Smolańcami, a później osłaniał odwrót Wielkiej Armii nad Berezyną, gdzie siła Rosjan była pięciokrotnie większa. Z tej bitwy wychodzą szczątki pułku, które zbierane od początku lutego w Malborku następnie wycofywały się w kierunku na Poznań i dalej do Berlina. W Kampanii 1813 pułk brał udział w obronie Wittembergi, walkach pod Belzig i Jutteborgiem, a największy wysiłek i straty poniósł w bitwie Narodów pod Lipskiem (16-18.10.1813). Dowodem zasług może być 18 krzyży Legii Honorowej, jakie z 63 nadanych Polakom otrzymali żołnierze pułku . W kampanii 1814 pozostali czwartacy bili się w tzw. pułku nadwiślańskim złożonym z pozostałości polskiej piechoty, chroniąc w czworoboku Cesarza Napoleona w bitwie pod Arcis-sur-Aube. Do kraju powróciło kilkuset czwartaków oraz dwa sztandary i dwa orły pułkowe. Jeden sztandar można dziś oglądać w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, a drugi w Muzeum Czartoryskich w Krakowie.
Wszelkie chlubne dokonania, a nade wszystko osobiste postawy żołnierzy będą stanowić w okresie Królestwa Polskiego i Powstania Listopadowego fundament dla kolejnych kart, jakie popularni „czwartacy” zapiszą pod Grochowem, Ostrołęką, Iganiami i miedzy innymi broniąc Warszawy.
Kiedy już przebrzmi apel ku czci „Czwartaków” w Płocku, powędrujemy różnymi szlakami na pola bitew 4 pułku piechoty Księstwa Warszawskiego, i jego następców: 4 pułku piechoty liniowej Królestwa Kongresowego, 4 pułku piechoty „Legionów” i oddziału „Czwartacy AL.”
Na zlotowych trasach, jak co roku odwiedzimy zapomniane miejsca naszej historii, aby w końcu spotkać się w Puszczy Kampinoskiej, na polanie koło wsi Pociecha i Krzyża Powstańczych Oddziałów Specjalnych Armii Krajowej „Jerzyki”. Stąd kolumna uczestników Zlotu przejdzie „Palmirską Drogą Śmierci” na cmentarz-mauzoleum w Palmirach, gdzie weźmiemy udział w tradycyjnym Apelu Poległych.
Rok 2017 został ogłoszony przez Organizację Narodów Zjednoczonych rokiem „zrównoważonej turystyki”. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze już od ponad 140 lat organizuje imprezy turystyczne w harmonii z przyroda, odpowiadające definicji „zrównoważonej turystyki”. Również nasz Zlot jest od początku przykładem takiej imprezy, organizowanej z uwzględnieniem pojemności turystycznej Kampinoskiego Parku Narodowego, w ścisłej współpracy z jego Dyrekcją i Strażą Parku. Pamiętajmy wszyscy o tym podczas zlotowej wędrówki.
Do zobaczenia na szlaku ….
Organizatorzy